Spadek i darowizna mieszkania to dwa różne zjawiska prawne. Zakup nieruchomości mieszkaniowych nie jest oczywiście jedynym sposobem ich nabycia. Bardzo wiele osób otrzymuje swoje mieszkania w ramach spadku lub darowizny. Perspektywa otrzymania własności lub współwłasności lokum, które w całości jest warte np. 200 000 zł – 300 000 zł, na pewno może cieszyć. W tym kontekście często pojawiają się jednak pewne wątpliwości prawne. Postanowiliśmy zatem omówić podstawowe kwestie związane z nabyciem własności mieszkania w ramach spadku lub darowizny. Chodzi między innymi o sprawy dotyczące podatków.
Spadek i darowizna mieszkania – czym różni się darowizna od spadku?
Rozróżnienie między spadkiem i darowizną dotyczącą nieruchomości na ogół nie nastręcza problemów. Warto jednak przypomnieć, że dziedziczenie mieszkania oraz jego otrzymanie w darowiźnie jest związane z zupełnie inną podstawą prawną. W pierwszym przypadku decydujące okazują się przepisy prawa spadkowego. Chodzi przede wszystkim o regulacje z kodeksu cywilnego. Wskazują one, że w przypadku, gdy zmarły nie pozostawił ważnego testamentu, zastosowanie muszą znaleźć reguły dziedziczenia ustawowego.
Warto też pamiętać, że przedmiotem spadku są nie tylko składniki majątku (aktywa), ale również zobowiązania zmarłego (pasywa). Dotyczy to również ewentualnych długów ciążących na nieruchomości. Skład spadku pod kątem aktywów i pasywów oraz krąg osób uprawnionych do dziedziczenia jest ustalany zgodnie z dniem otwarcia spadku, czyli datą śmierci spadkodawcy.
Darowizna mieszkania stanowi natomiast efekt umowy zawartej za życia wcześniejszego właściciela nieruchomości (darczyńcy). Poprzez darowiznę rozumiemy nieodpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego. Odwołanie darowizny jest możliwe tylko w skrajnych przypadkach (przykład to rażąca niewdzięczność obdarowanego). Darowizna mieszkania podobnie jak inne czynności przenoszące własność majątku nieruchomego, wymaga dochowania formy notarialnej. To oznacza, że umowa darowizny powinna zostać zredagowana przez notariusza. Za jego usługi oczywiście trzeba zapłacić (tak zwaną taksę notarialną).
Spadek i darowizna mieszkania – czy można uniknąć podatku?
Fiskus niestety zwraca uwagę na spadki, ponieważ stanowią one przedmiot opodatkowania. Zasady opodatkowania spadków w Polsce są skomplikowane. Warto zatem zwrócić uwagę na najważniejszą kwestię. Mianowicie, nabycie poprzez spadek własności/współwłasności mieszkania będzie zwolnione z opodatkowania jeśli członek najbliższej rodziny zmarłego złoży odpowiednią deklarację w urzędzie skarbowym. Trzeba to zrobić przed upływem sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Takie zwolnienie podatkowe dotyczy spadkowego nabycia własności lub współwłasności mieszkania przez małżonka, zstępnych (dzieci/wnuki/prawnuki), wstępnych (rodziców/dziadków/pradziadków), pasierba, pasierbicę, brata, siostrę, ojczyma lub macochę.
Warto korzystać z omówionego powyżej zwolnienia podatkowego, bo podatek od spadków jest stosunkowo wysoki. W przypadku odziedziczenia po ojcu mieszkania o wartości czystej równej 200 000 zł wspomniana danina wyniesie aż 12 709 zł. Wartość czysta będąca podstawą opodatkowania, to inaczej wartość nieruchomości pomniejszona o długi z nią związane.
Podatek od darowizny mieszkania – czy będzie wyższy?
Warto wiedzieć, że darowizna mieszkania również podlega opodatkowaniu. Jedna ustawa o podatku od spadków i darowizn określa zasady związane z opodatkowaniem darowanych oraz odziedziczonych nieruchomości. Właśnie dlatego nie trzeba obawiać się, że podatek od darowizny mieszkania będzie wyższy niż przy spadku. Większość obdarowanych członków najbliższej rodziny i tak korzysta ze zwolnienia podatkowego, którego zasady już opisaliśmy wcześniej. W przypadku darowizny mieszkania, małżonek, zstępny, wstępny, pasierb, pasierbica, brat, siostra, ojczym lub macocha także ma pół roku na złożenie w urzędzie skarbowym odpowiedniej deklaracji podatkowej. Spełnienie wszystkich formalności gwarantuje, że podatek od darowizny mieszkania nie zostanie naliczony.
Przepisanie mieszkania za życia to dobry pomysł?
W nawiązaniu do kwestii dotyczących spadków i darowizn warto również wspomnieć o dożywociu oraz służebności mieszkania. Są to dobre rozwiązania dla osoby, która chce przekazać własność nieruchomości mieszkaniowej za życia i jednocześnie zabezpieczyć swoje interesy. W ramach umowy dożywocia, strona przekazująca własność nieruchomości otrzymuje gwarancję dożywotniego utrzymania oraz opieki aż do śmierci.
Umowa służebności mieszkania ma węższy zakres i zapewnia danej osobie tylko dożywotnie prawo zamieszkiwania w części domu lub lokalu. Wspomniana umowa służebności mieszkania często jest ściśle powiązana z umową darowizny. Z punktu widzenia seniora, korzystniejsza wydaje się oczywiście umowa dożywocia. Przy wyborze pomiędzy dożywociem i służebnością mieszkania, trzeba brać pod uwagę również odmienne skutki podatkowe tych umów.
Oceń stronę
[Wszystkie: 0 Średnia: 0]