W ramach testamentu istnieje możliwość pominięcia jednego z członków najbliższej rodziny. Przyczyny takiej decyzji bywają bardzo różne. Do najczęstszych przyczyn należą po prostu złe relacje pominiętego krewnego z osobą sporządzającą testament na wypadek swojej śmierci (tzw. testatorem). Warto wiedzieć, że taka osoba (spadkodawca) nie może pozbawić pominiętego w testamencie członka bliskiej rodziny wszelkich praw do pozostawionego majątku. Jeżeli bliski krewny nie został wydziedziczony, jest godny dziedziczenia i równocześnie nie uwzględniono go w testamencie, to będzie przysługiwało mu prawo to tak zwanego zachowku. W ramach naszego artykułu postanowiliśmy wyjaśnić, na czym polega zachowek od spadku. Odpowiadamy również na pytania o wysokość zachowku.
Testament a zachowek – co warto wiedzieć?
Odpowiedzi na pytanie co to jest zachowek, trzeba szukać w kodeksie cywilnym, czyli ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. ? Kodeks cywilny. Wspomniany kodeks prezentuje wszystkie podstawowe zasady dotyczące dziedziczenia. Chodzi zarówno o dziedziczenie na mocy testamentu, czyli dziedziczenie testamentowe, jak i dziedziczenie wynikające wprost z przepisów kodeksu cywilnego (tzw. dziedziczenie ustawowe).
Zachowek jest rozwiązaniem, które dotyczy wspomnianych dwóch rodzajów dziedziczenia. Chodzi o to, że zachowek otrzymają pominięci w testamencie członkowie bliskiej rodziny, którzy jednocześnie zostaliby powołani do dziedziczenia na podstawie kodeksu cywilnego (w razie braku testamentu). We wstępie do naszego artykułu wyraźnie zwróciliśmy uwagę, że prawo do zachowku nie przysługuje wydziedziczonym krewnym. Osoba wydziedziczona na pewno zostanie wspomniana w testamencie. Wydziedziczenie może bowiem nastąpić tylko na mocy testamentu. Jest ono równoznaczne z pozbawieniem zachowku osoby, która powinna go otrzymać na mocy przepisów kodeksu cywilnego.
Wydziedziczenie może nastąpić tylko na podstawie przesłanek wymienionych przez artykuł 1008 kodeksu cywilnego. Wspomniany przepis mówi, że przyczyną wydziedziczenia może być np. dopuszczenie się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych osób (dla spadkodawcy) umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu albo wolności lub rażącej obrazy czci. Inne przyczyny wydziedziczenia to uporczywe postępowanie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego (wbrew woli spadkodawcy) lub uporczywe niedopełnianie obowiązków rodzinnych względem spadkodawcy.
Zobacz, na czym polegają te usługi:
Zachowek po rodzicach to jedyna możliwość?
W ramach naszego poradnika warto również odpowiedzieć na pytanie komu należy się zachowek. Przepisy kodeksu cywilnego jednoznacznie wskazują, kto będzie miał prawo do zachowku. Mianowicie zachowek należy się zstępnym testatora (dzieciom, wnukom, prawnukom), jego rodzicom oraz małżonkowi. Jak widać, zachowek po rodzicach nie jest jedyną możliwością. Przepisy kodeksu cywilnego mówią również, że wtedy, gdy krewny nie otrzymał zachowku w postaci darowizny uczynionej przez spadkodawcę, powołania do spadku lub zapisu, to może mieć roszczenia względem spadkobierców. Takie roszczenia są związane z wypłatą sumy, której odpowiada wysokość zachowku albo z uzupełnieniem tej kwoty.
Ile wynosi zachowek zgodnie z przepisami?
Pytanie o wysokość zachowku bez wątpienia jest bardzo ważne. Warto zatem wyjaśnić, że zachowek co do zasady wynosi połowę udziału spadkowego, jaki przypadłby danej osobie w ramach dziedziczenia na podstawie przepisów kodeksu cywilnego (bez testamentu). Przepisy przewidują powiększenie zachowku do dwóch trzecich wspomnianego udziału w sytuacji, gdy uprawniona osoba jest małoletnia albo trwale niezdolna do pracy.
Konstrukcja obowiązujących przepisów sprawia, że dokładna odpowiedź na pytanie ile wynosi zachowek, wcale nie jest łatwa. Trzeba bowiem ustalić, jaka byłaby teoretyczna wysokość udziału spadkowego danej osoby w przypadku dziedziczenia ustawowego i następnie pomnożyć tę kwotę przez 1/2 lub 2/3. Kodeks cywilny dostarcza pewnych wskazówek, jak należy liczyć wysokość zachowku. Przykładowo podczas obliczania udziału spadkowego, który stanowi podstawę zachowku (później mnożoną przez 1/2 lub 2/3) trzeba uwzględniać także spadkobierców niegodnych oraz tych spadkobierców, którzy spadek odrzucili. W ramach takich obliczeń nie bierze się natomiast pod uwagę osób, które zrzekły się dziedziczenia albo zostały wydziedziczone.
Kolejna ważna zasada mówi, że przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych oraz poleceń. Doliczane są natomiast większe darowizny z ostatnich 10 lat oraz zapisy windykacyjne. Warto wiedzieć, że w sytuacji, gdy osoba posiadająca prawo do zachowku jest dzieckiem, wnukiem lub prawnukiem, to do zachowku zalicza się również ponadprzeciętne koszty wychowania i kształcenia, które poniósł spadkodawca.
Wszystkie powyższe zasady mogą wydawać się dość skomplikowane. Na całe szczęście, kwestią obliczania należnego zachowku zwykle zajmuje się specjalista. Chodzi zarówno o prawnika specjalizującego się w prawie spadkowym, jak i sędziego prowadzącego sprawy spadkowe.
Oceń stronę
[Wszystkie: 0 Średnia: 0]