Co robi notariusz?

Każdy kto choć raz kupował lub sprzedawał mieszkanie musiał udać się do notariusza. Dla wielu osób mogło być to stresujące, ponieważ nie jest to czynność, która jest dokonywana codziennie. Ponadto, sama powaga czynności notarialnych może być stresująca. Kim jest notariusz i jakich czynności dokonuje? Ile kosztuje skorzystanie z usług notarialnych? Odpowiedź na te pytania znajdują się poniżej.

Kim jest notariusz?

Notariusz to prawnik pełniący funkcję osoby zaufania publicznego, która ma za zadanie sporządzać dokumenty wymagające formy notarialnej. Działa na mocy prawa i jest powoływany przez Ministra Sprawiedliwości, ciesząc się ochroną przysługującą funkcjonariuszom publicznym, np. sędziom czy prokuratorom.

Zadania i odpowiedzialność notariusza

Zgodnie z ustawą Prawo o notariacie, głównym celem pracy notariusza jest nadawanie czynnościom prawnym mocy dokumentów urzędowych. To oznacza, że sporządzony przez niego akt notarialny ma szczególną moc dowodową w obrocie prawnym. Notariusz gwarantuje pełen profesjonalizm i bezstronność. Jednym z kluczowych obowiązków jest zachowanie w tajemnicy wszystkich faktów, o których dowiedział się podczas wykonywania czynności notarialnych.

Jak zostać notariuszem?

Droga do zawodu notariusza jest długa i wymagająca. Obejmuje ona ukończenie studiów prawniczych, odbycie aplikacji notarialnej oraz zdanie egzaminu notarialnego. To proces, który zapewnia wysokie kwalifikacje i kompetencje osób sprawujących ten ważny urząd.

Notariusz: Obowiązki i zakres czynności

Notariusz jest prawnikiem zaufania publicznego, którego rola jest kluczowa w obrocie prawnym. Jego zadania są ściśle określone prawem i obejmują sporządzanie dokumentów o szczególnej mocy prawnej.

Co musi zawierać akt notarialny?

Akt notarialny to dokument o najwyższej formie prawnej. Aby był ważny, musi zawierać szereg precyzyjnych informacji:

• Datę i miejsce sporządzenia aktu (dzień, miesiąc, rok, a na żądanie również godzinę i minutę).
• Dane notariusza (imię, nazwisko, siedziba kancelarii) lub osoby go zastępującej.
• Identyfikację stron biorących udział w akcie (imię, nazwisko, imiona rodziców, miejsce zamieszkania dla osób fizycznych; nazwa i siedziba dla osób prawnych, a także dane ich przedstawicieli/pełnomocników).
• Oświadczenia stron, z powołaniem się na okazane dokumenty.
• Stwierdzenie faktów i istotnych okoliczności, które zaszły przy spisywaniu aktu (na żądanie stron).
• Potwierdzenie, że akt został odczytany, przyjęty i podpisany.
• Podpisy wszystkich uczestników i notariusza.

Czynności wymagające formy aktu notarialnego

Przepisy prawa jasno określają, dla jakich czynności prawnych forma aktu notarialnego jest niezbędna do ich ważności. Najważniejsze z nich to:

• Czynności prawne dotyczące nieruchomości:
  • Umowa sprzedaży nieruchomości.
  • Ustanowienie użytkowania wieczystego.
  • Ustanowienie ograniczonych praw rzeczowych (np. hipoteki, służebności).
  • Umowa dożywocia.
  • Umowa darowizny.
• Czynności związane z prawem korporacyjnym (prawo spółek):
  • Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
  • Statut spółki komandytowo-akcyjnej.
  • Statut spółki akcyjnej.
• Czynności z zakresu prawa spadkowego i rodzinnego:
  • Umowa o dział spadku.
  • Małżeńska umowa majątkowa (intercyza).
  • Sporządzenie testamentu.
  • Złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
  • Sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia.

Warto pamiętać, że każda inna czynność prawna, nawet jeśli prawo nie wymaga formy aktu notarialnego, może być sporządzona przed notariuszem, co nadaje jej szczególną moc dowodową.

Rejestry notarialne

Notariusz jest również zobowiązany do prowadzenia i dokonywania wpisów w określonych rejestrach:

• Rejestr Spadkowy: Wpisywane są do niego akty poświadczenia dziedziczenia, co następuje niezwłocznie po ich dokonaniu.
• Centralne Repozytorium Elektronicznych Wypisów Aktów Notarialnych (CREWAN): Rejestrowane są tu wszystkie akty notarialne, które w dalszej kolejności muszą zostać ujawnione w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS).

Dzięki tym obowiązkom notariusz gwarantuje bezpieczeństwo i transparentność obrotu prawnego, szczególnie w obszarze nieruchomości i prawa spadkowego.

Ile kosztuje skorzystanie z usług notariusza? Ile kosztuje akt notarialny?

Koszt sporządzenia aktu notarialnego i innych czynności notarialnych jest ściśle regulowany przepisami prawa. Notariuszowi przysługuje wynagrodzenie, które jest ustalane na podstawie umowy ze stronami, jednak nie może ono przekroczyć maksymalnych stawek taksy notarialnej. Te maksymalne opłaty określa Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (ostatnia aktualizacja z dnia 21 czerwca 2024 r. – przyp. red.).

Przykładowe stałe stawki taksy notarialnej:

Oto przykłady stawek dla najczęściej dokonywanych czynności, które mają z góry ustaloną kwotę niezależną od wartości przedmiotu umowy:

• Małżeńska umowa majątkowa: 400 złotych
• Testament: 50 złotych
• Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku: 50 złotych
• Protokół zgromadzenia wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub walnego zgromadzenia spółdzielni: 750 złotych

Stawki taksy notarialnej uzależnione od wartości przedmiotu umowy:

W przypadku wielu czynności, takich jak sprzedaż nieruchomości, wysokość taksy notarialnej zależy od wartości przedmiotu umowy. Maksymalna stawka wynosi od wartości:

1. do 3000 zł: 100 zł
2. powyżej 3000 zł do 10 000 zł: 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł
3. powyżej 10 000 zł do 30 000 zł: 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł
4. powyżej 30 000 zł do 60 000 zł: 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł
5. powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł: 1010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000 zł
6. powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł: 4770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł
7. powyżej 2 000 000 zł: 6770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej (w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn) nie więcej niż 7500 zł.

Dodatkowe koszty czynności notarialnych:

Należy pamiętać, że podane stawki dotyczą samej taksy notarialnej. Dodatkowo, każda ze stron otrzymuje wypisy aktu notarialnego, które są osobno odpłatne.

Opłaty notarialne są ściśle uregulowane i notariusz nie może ich przekroczyć. Podane kwoty stanowią stawki maksymalne, co oznacza, że notariusz może, ale nie musi pobierać pełnej wysokości taksy.

Źródło: Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz.U. 2004 nr 148 poz. 1564, z późn. zm., w tym z Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 czerwca 2024 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej).

Najczęściej zadawane pytania

1

Jaka jest główna rola notariusza?

+

Główną rolą notariusza jest sporządzanie aktów notarialnych oraz dokonywanie innych czynności prawnych, którym strony chcą nadać formę urzędową lub które przepisy prawa wymagają, aby były dokonane w takiej formie. Notariusz działa jako osoba zaufania publicznego, zapewniając pewność i bezpieczeństwo obrotu prawnego.

 

2

Jakie najczęściej czynności wykonuje notariusz?

+

Notariusz najczęściej wykonuje takie czynności jak: sporządzanie aktów notarialnych (np. umów sprzedaży nieruchomości, darowizn, umów deweloperskich, intercyz, testamentów), sporządzanie aktów poświadczenia dziedziczenia, poświadczanie podpisów, zgodności kopii z oryginałem, daty pewnej, a także przyjmowanie na przechowanie dokumentów i pieniędzy (depozyt notarialny).

 

3

Czy notariusz jest bezstronny?

+

Tak, notariusz jest bezstronny. Działa jako neutralna strona transakcji, która ma za zadanie chronić interesy wszystkich stron czynności prawnej, a nie tylko jednej z nich. Udziela stronom niezbędnych wyjaśnień dotyczących skutków prawnych dokonywanych czynności.

 

4

Ile kosztują usługi notariusza?

+

Koszty usług notariusza, czyli taksa notarialna, są regulowane rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości i zależą od rodzaju czynności oraz wartości przedmiotu czynności. Do taksy notarialnej należy doliczyć podatek VAT oraz opłaty publicznoprawne, które notariusz pobiera i odprowadza (np. podatek PCC, opłaty sądowe).

Najczęściej zadawane pytania

01

Jaka jest główna rola notariusza?

+

Główną rolą notariusza jest sporządzanie aktów notarialnych oraz dokonywanie innych czynności prawnych, którym strony chcą nadać formę urzędową lub które przepisy prawa wymagają, aby były dokonane w takiej formie. Notariusz działa jako osoba zaufania publicznego, zapewniając pewność i bezpieczeństwo obrotu prawnego.

 

02

Jakie najczęściej czynności wykonuje notariusz?

+

Notariusz najczęściej wykonuje takie czynności jak: sporządzanie aktów notarialnych (np. umów sprzedaży nieruchomości, darowizn, umów deweloperskich, intercyz, testamentów), sporządzanie aktów poświadczenia dziedziczenia, poświadczanie podpisów, zgodności kopii z oryginałem, daty pewnej, a także przyjmowanie na przechowanie dokumentów i pieniędzy (depozyt notarialny).

 

03

Czy notariusz jest bezstronny?

+

Tak, notariusz jest bezstronny. Działa jako neutralna strona transakcji, która ma za zadanie chronić interesy wszystkich stron czynności prawnej, a nie tylko jednej z nich. Udziela stronom niezbędnych wyjaśnień dotyczących skutków prawnych dokonywanych czynności.

 

04

Ile kosztują usługi notariusza?

+

Koszty usług notariusza, czyli taksa notarialna, są regulowane rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości i zależą od rodzaju czynności oraz wartości przedmiotu czynności. Do taksy notarialnej należy doliczyć podatek VAT oraz opłaty publicznoprawne, które notariusz pobiera i odprowadza (np. podatek PCC, opłaty sądowe).

Pokaż więcej