30.12.2024 
7 min czytania 
Spis treści
Odziedziczyłeś dom, mieszkanie lub majątek i zastanawiasz się, czy czeka Cię podatek od spadku? Nie jesteś sam! Wiele osób nie wie, że przyjęcie spadku wiąże się z potencjalnym obowiązkiem podatkowym. Z naszego artykułu dowiesz się, kiedy musisz zapłacić podatek od spadku, a kiedy możesz skorzystać ze zwolnienia podatkowego. Podpowiadamy również, na co zwrócić uwagę w związku ze wzrostem kwot wolnych od podatku, który niedawno wszedł w życie!
Obowiązek podatkowy: kto go posiada?
Obowiązek podatkowy w zakresie podatku od spadków i darowizn spoczywa na osobach fizycznych, które nabyły majątek na terenie Polski w drodze:
- dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego;
- polecenia testamentowego;
- darowizny lub polecenia darczyńcy;
- zasiedzenia;
- nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
- zachowku, o ile uprawniony nie uzyskał go w postaci dokonanej przez spadkodawcę darowizny, w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
- nieodpłatnej renty, nieodpłatnego użytkowania lub nieodpłatnej służebności.
Obowiązek ten powstaje, jeśli wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przekroczyła kwotę wolną od podatku. Należy pamiętać, że w pewnych sytuacjach, mimo istnienia obowiązku podatkowego, możliwe jest skorzystanie ze zwolnienia z podatku (np. ulga dla najbliższej rodziny). Regulacje te wynikają z ustawy z dnia 28 lipca 1983 roku o podatku od spadków i darowizn.
Kiedy powstaje obowiązek podatkowy od darowizn i spadków?
Otrzymanie darowizny lub spadku to istotne wydarzenia majątkowe, które niosą za sobą również obowiązki względem urzędu skarbowego. Aby uniknąć nieporozumień i prawidłowo wywiązać się z powinności, kluczowe jest zrozumienie, kiedy dokładnie powstaje obowiązek podatkowy.
Obowiązek podatkowy przy darowiźnie:
Co do zasady, obowiązek podatkowy przy nabyciu w drodze darowizny powstaje z chwilą:
- Złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego. W przypadku darowizny, która wymaga formy aktu notarialnego (np. darowizna nieruchomości), moment złożenia tego oświadczenia przez darczyńcę u notariusza jest chwilą powstania obowiązku podatkowego.
- Spełnienia przyrzeczonego świadczenia (przekazania darowizny obdarowanemu) – w przypadku zawarcia umowy darowizny bez zachowania formy aktu notarialnego, jeśli przepisy nie wymagają tej formy (np. darowizna pieniędzy). Przykładowo, jeśli darowizna pieniężna jest przekazywana przelewem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wpływu środków na rachunek obdarowanego.
- Złożenia oświadczeń woli przez obie strony w szczególnej formie, jeśli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają tej formy dla oświadczeń obu stron.
- Wykonania polecenia darczyńcy – w przypadku nabycia z polecenia darczyńcy.
Warto pamiętać, że jeśli darowizna jest dokonywana u notariusza (w formie aktu notarialnego). To notariusz pobiera podatek lub stosuje zwolnienie od podatku.
Obowiązek podatkowy przy spadku:
Przy nabyciu w drodze dziedziczenia, obowiązek podatkowy powstaje co do zasady z chwilą:
- Uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku.
- Zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza.
- Wydania europejskiego poświadczenia spadkowego.
- Przyjęcia spadku (w przypadku dziedziczenia testamentowego, jeśli wcześniej nie było wymienionych dokumentów).
Ile wynosi podatek od spadku i jak go liczy urząd skarbowy?
Wysokość podatku od spadków i darowizn to kluczowa kwestia, która często budzi wiele pytań. Zależy ona od dwóch głównych czynników: wartości nabytego majątku oraz stopnia pokrewieństwa między spadkodawcą/darczyńcą a spadkobiercą/obdarowanym. To właśnie pokrewieństwo decyduje o zakwalifikowaniu Cię do jednej z trzech grup podatkowych.
Podstawa opodatkowania i kwoty wolne
Warto pamiętać, że kwoty wolne od podatku są regularnie aktualizowane. Od 1 lipca 2023 roku obowiązują następujące kwoty wolne od podatku od spadków i darowizn. Najprawdopodobniej będą obowiązywać również w 2025 roku:
Urząd skarbowy oblicza podatek od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku. Oznacza to, że jeśli wartość otrzymanego spadku lub darowizny nie przekracza określonej kwoty wolnej, podatek w ogóle nie wystąpi (z wyjątkiem tzw. „grupy 0”, która ma odrębne zasady całkowitego zwolnienia, o czym piszemy w dalszej części artykułu). Dopiero gdy wartość majątku przekroczy ten próg, naliczany jest podatek od różnicy.
- Grupa I: (obejmuje m.in. małżonka, dzieci, wnuki, rodziców, dziadków, pasierba, rodzeństwo, ojczyma, macochę) – 36 120 zł.
- Grupa II: (m.in. zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych) – 27 090 zł.
- Grupa III: (pozostałe osoby) – 5 733 zł.
W przypadku otrzymania kilku darowizn od tej samej osoby w ciągu 5 lat, ich wartości są sumowane do celów ustalenia, czy przekroczono kwotę wolną.
Stawki podatkowe w zależności od grupy i nadwyżki
Wysokość stawki podatku jest uzależniona od tego, do której grupy podatkowej należysz oraz od wielkości nadwyżki ponad kwotę wolną. Im wyższa nadwyżka, tym wyższa stawka procentowa obowiązuje dla kolejnych progów wartości.
Dla przykładu, stawki podatkowe (obowiązujące od 1 lipca 2023 r. i z dużą dozą prawdopodobieństwa w 2025 r.):
- Grupa I:
- Do 11 128 zł nadwyżki: 3%
- Od 11 128 zł do 22 256 zł nadwyżki: 333 zł 90 gr + 5% od nadwyżki ponad 11 128 zł
- Ponad 22 256 zł nadwyżki: 890 zł 30 gr + 7% od nadwyżki ponad 22 256 zł
- Grupa II:
- Do 11 128 zł nadwyżki: 7%
- Od 11 128 zł do 22 256 zł nadwyżki: 779 zł + 9% od nadwyżki ponad 11 128 zł
- Ponad 22 256 zł nadwyżki: 1783 zł 20 gr + 12% od nadwyżki ponad 22 256 zł
- Grupa III:
- Do 11 128 zł nadwyżki: 12%
- Od 11 128 zł do 22 256 zł nadwyżki: 1335 zł 40 gr + 16% od nadwyżki ponad 11 128 zł
- Ponad 22 256 zł nadwyżki: 3115 zł 90 gr + 20% od nadwyżki ponad 22 256 zł
Obliczanie podatku przez fiskusa: Procedura i dokumenty
Choć zasady mogą wydawać się skomplikowane, to obliczanie dokładnej kwoty podatku należy do urzędu skarbowego. Fiskus bazuje na dokumentach, które Ty jako podatnik masz obowiązek złożyć. Kluczowe formularze to:
- Zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych (formularz SD-3): To podstawowy dokument, w którym zgłaszasz nabycie spadku lub darowizny.
- Wspólne zeznanie podatkowe SD-3 wraz z informacjami o pozostałych podatnikach (formularz SD-3/A): W przypadku, gdy spadek lub darowizna dotyczy większej liczby osób (np. kilku spadkobierców). Ten formularz pozwala na zgłoszenie wspólnego nabycia.
- Załączniki potwierdzające wartość darowizny/spadku: Mogą to być wyceny rzeczoznawców (szczególnie dla nieruchomości). Wyciągi bankowe, umowy darowizn czy inne dokumenty, które pozwalają urzędowi skarbowemu precyzyjnie określić wartość nabytego majątku.
Te dokumenty należy złożyć w ciągu 1 miesiąca od daty powstania obowiązku podatkowego. Data ta zależy od rodzaju nabycia. W przypadku spadku jest to zazwyczaj dzień uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia. W przypadku darowizny – dzień jej otrzymania.
Po opłaceniu podatku od spadku czy darowizny, zastanawiasz się, co dalej z nieruchomością? W KupujemyM.pl oferujemy szybki i bezpieczny skup Twojej własności za gotówkę. Oszczędź czas i formalności – skontaktuj się z nami już dziś!
Sprzedaj swoją nieruchomość za gotówkę do KupujemyM
Jeśli szukasz sposobu na pilną sprzedaż mieszkania albo domu, to KupujemyM.pl będzie świetnym rozwiązaniem.
Nie wierzysz? Przekonaj się i napisz do nas!
Wycena onlineNajczęściej zadawane pytania
W 2025 roku kwoty wolne od podatku od spadków i darowizn wynoszą (stan na 16 lipca 2025, po waloryzacji):
- Grupa I (najbliższa rodzina): 36 120 zł
- Grupa II (dalsza rodzina): 27 090 zł
- Grupa III (inne osoby): 5 733 zł
Całkowite zwolnienie z podatku przysługuje osobom należącym do tzw. „grupy zerowej”, czyli: małżonkowi, zstępnym (dzieciom, wnukom), wstępnym (rodzicom, dziadkom), pasierbom, rodzeństwu, ojczymowi i macosze. Warunkiem jest zgłoszenie nabycia spadku/darowizny do urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy.
Nabycie spadku lub darowizny należy zgłosić do właściwego urzędu skarbowego w terminie 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu (stwierdzenie nabycia spadku) lub sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia/otrzymania darowizny. Dla „grupy zerowej” termin ten wynosi 6 miesięcy od powstania obowiązku podatkowego.
Najczęściej zadawane pytania
W 2025 roku kwoty wolne od podatku od spadków i darowizn wynoszą (stan na 16 lipca 2025, po waloryzacji):
- Grupa I (najbliższa rodzina): 36 120 zł
- Grupa II (dalsza rodzina): 27 090 zł
- Grupa III (inne osoby): 5 733 zł
Całkowite zwolnienie z podatku przysługuje osobom należącym do tzw. „grupy zerowej”, czyli: małżonkowi, zstępnym (dzieciom, wnukom), wstępnym (rodzicom, dziadkom), pasierbom, rodzeństwu, ojczymowi i macosze. Warunkiem jest zgłoszenie nabycia spadku/darowizny do urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy.
Nabycie spadku lub darowizny należy zgłosić do właściwego urzędu skarbowego w terminie 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu (stwierdzenie nabycia spadku) lub sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia/otrzymania darowizny. Dla „grupy zerowej” termin ten wynosi 6 miesięcy od powstania obowiązku podatkowego.
